Egzama

EGZAMA NEDİR?
Egzama, bir diğer adıyla dermatit, kızarıklık, sulantı, kabuklanma, kaşıntı vb durumlarla giden bir cilt hastalığıdır. Egzamanın birçok tipi, sebebi ve formu bulunur. Bazı egzamalar sadece saçlı deride görülebileceği gibi, bazı türleri tüm vücutta görülebilir. Egzamalar dermatoloji uzmanları tarafından teşhis ve tedavi edilir. Egzamalara genellikle dermatolojik muayeneyle teşhis konulur. Arada kalınan farklı bir hastalık varsa cilt biyopsisi yapılması gerekebilir. Halk arasında en sık görülen egzama tipleri saç egzaması, kulak egzaması, el egzaması, yüz egzaması, ayak egzaması stres egzaması olarak bilinir.

EGZAMANIN TÜRLERİ NELERDİR? NELERE DİKKAT ETMEK GEREKİR?
•    Allerjik Egzama (Allerjik kontakt dermatit): Bu tipte vücut nikel, çimento, fragnance gibi bir allerjen maddeye karşı duyarlı hale gelinir. Bu maddeyle temas, egzama (dermatit) gelişimine neden olur. Allerjik egzama tiplerinde yama testi adı verilen, alerjik maddelere karşı bir reaksiyon olup olmadığına dair test yapılabilir. Yama testi, içinde allerjenler (nikel, potasyum dikromat vb.) bulunan kutucukların sırt veya kol arkalarına yapıştırılarak 48-72 saat bekletilmesiyle yapılır. Bu kutucuklar sırttan çıkarıldıktan sonra alerjene temas eden yerlerde incelme, dermatit (egzama) gelişen maddeler varsa tespit edilir. Sonrasında hastanın bu maddelerle temastan uzaklaşması istenir.

•    İritan Egzama (İritan kontakt dermatit): Bu egzama tipi daha çok ev ve bahçe işleriyle sık uğraşanlarda görülür. El dezenfektanı, kolonya gibi ürünlerin çok sık kullanılması, aşırı fazla el yıkama gibi davranışlarda da görülebilir. Burada ciltte kronik çözücü, koroziv ve sürfaktan maddelerin temasına bağlı bariyer işlevi bozulur ve egzama gelişir.

•    Seboreik Egzama (Seboreik dermatit): Bu egzama tipi daha çok yağlı ciltli kişilerde kaşıntı, kızarıklık ve kepeklenme olarak yüzde kaşlar arasında, kaş içinde, burun kenarlarında ve saç diplerinde görülür. Sırtta ve göğüs V bölgesinde görülebilir. Seboreik egzamanın kesin sebebi bilinmemektedir. Yağlı ciltli kişilerde daha sıktır. Tedaviyle baskı altında tutulabilir. Kronik bir rahatsızlıktır, zaman zaman alevlenebilir. Mevsim geçişleri, stres, sağlıklsız beslenme, ciltte yağlanma artışı gibi dönemlerde artış olabileceği bildirilir.
•    Atopik Egzama (Atopik dermatit): Genellikle çocukluk çağında başlayan tüm vücutta kaşıntı, kızarıklık, pullanma ve cilt kuruluğunun eşlik ettiği egzama tipidir. Atopik bünyeli çocuk ve erişkinlerde görülür. Atopiye yatkın kişilerde alerjik rinit, alerjik astım gibi alerjik hastalıklar daha sık görülür. Atopiye meyilli kişilerin, atopik dermatitlerinin alevlenmemesi için dikkat etmesi gerekir:
1)    Atopik ciltli kişilerin, ciltlerini parfümsüz hassas temizleyicilerle yıkaması gerekir. Mutlaka ciltlerini her banyo sonrası, parfümsüz hassas bir nemlendirici ile nemlendirmesi gerekir. Kuru ciltler nemlendiriciyi günlük uygulamalıdır.
2)    Atopik bünyeli kişilerin, mevsimsel burun tıkanıklığı veya mevsimsel öksürük artışları yaşıyorsa, alerjik astım veya alerjik rinit açısından mutlaka uygun branşlarda ki uzman hekimlere başvurmaları gerekir.
3)    Kıyafetlerin %100 pamuklu, terletmeyen, nefes alan kumaşlardan olmasına dikkat edilmesi gerekir. Naylon, polyester gibi kumaşlar hassasiyet ve dermatit riskini arttırır.
4)    HEPA filtreli süpürgelerin kullanılması evdeki aeroallerjen (havadaki allerjen/mite) miktarını azaltır. Alerjik astım vb durumların gelişim riskini azaltır. Ev süpürgelerinde bu özelliğe dikkat etmek günlük hayata fayda sağlar.
5)    Evde tüylü halı veya kilim gibi toz tutan eşyaların çıkarılması gerekir. Tozlu ortamlar atopik bünyeli kişilerde hastalıklarında alevlenme riski oluşturur.
6)    Ortam havası çok kuru veya çok nemli olmamalıdır. Özellikle kış aylarında ısıtıcılar ortam havasını kurutabilir. Nem düzenleyici cihazların kullanımı önerilir.
7)    Kolonya, çamaşır suyu gibi güçlü deterjanlar, alkol içeren ürünler atopik ciltli kişilerde şikâyetlerinde artış yapabilir. Ev ve bahçe işleriyle uğraşırken eldiven giyilmeli bu ve bunun gibi ajanların direk ciltle temasından kaçınılması gerekir.
8)    Yastık ve yorgan seçimi olarak %100 elyaf olanlar tercih edilmesi önerilir. Yün ve benzeri yorganlar toz salabilir.
9)    Cilt bakım ürünleri seçerken “fraganace free”, “gentle” ibareleri olan ürünlerin kullanılması önerilir.

•    Sulu egzama (Dishidroz): Bu dermatit tipinde elde, avuç içi ve parmakların kenarlarında küçük çok kaşıntılı su kabarcıklarına benzer çıkıntılar görülür. Hastalar genellikle kaşıntısından çok şikâyetçidir. Dönem dönem tekrarlayabilir. Bilinen kesin bir sebebi bulunmamaktadır. Tedaviyle giderilebilir.